Οι κατώτατοι µισθοί στην Ευρώπη

Στοιχεία από την έκθεση των Συνοµοσπονδιών των σκανδιναβικών συνδικάτων (LOs): European minimum wage – A Nordic Outlook,

Τα τελευταία χρόνια το θέµα των κατώτατων µισθών έχει επανέλθει στο προσκήνιο του ενδιαφέροντος και των αιτηµάτων, σε εθνικό και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τόσο από τα ευρωπαϊκά συνδικάτα όσο και από τα ευρωπαϊκά θεσµικά όργανα. Ένας βασικός λόγος προς αυτή την κατεύθυνση είναι οι νέες µορφές κινητικότητας του εργατικού δυναµικού εντός των ορίων της ΕΕ (κυρίως µετά την επέκταση τους το 2004 και 2007 µε την προσχώρηση νέων χωρών) η οποία είχε σαν αποτέλεσµα την αποδυνάµωση των υφιστάµενων εθνικών συστηµάτων ρύθµισης των κατώτατων µισθών. Επιπλέον, η οικονοµική κρίση και οι επιπτώσεις της, βίαιες τις περισσότερες φορές για τις ευρωπαϊκές αγορές εργασίας και υπό το φως των ολοένα αυξανόµενων µισθολογικών ανισοτήτων, της αύξησης του ποσοστού των φτωχών εργαζόµενων, της ανεργίας και της επισφαλούς εργασίας, επαναφέρουν το ζήτηµα του κατώτατου µισθού ως κύριο θέµα στην ατζέντα των συζητήσεων.

Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, η έκθεση που συνέταξε το νορβηγικό ερευνητικό ινστιτούτο Fafo για λογαριασµό των συνοµοσπονδιών των σκανδιναβικών συνδικάτων, παρέχει µια εκτεταµένη και αναλυτική επισκόπηση των σχεδίων και των επιπτώσεων της ρύθµισης νόµιµων ελάχιστων µισθών στην Ευρώπη. Επιπλέον η έκθεση εξετάζει τους παράγοντες που καθοδηγούν τις διαφορετικές απόψεις όσον αφορά την ρύθµιση υποχρεωτικού κατώτατου µισθού καθώς και τους λόγους για τους οποίους τα σκανδιναβικά συνδικάτα προβάλλουν αντιστάσεις στις ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες και σχέδια προς αυτή την κατεύθυνση.

Στη συνέχεια παρουσιάζουµε επιλεγµένα αριθµητικά στοιχεία από την έκθεση.  Μπορείτε να κατεβάσετε ολόκληρη την έκθεση εδώ:

http://www. fafo.no/pub/rapp/20243/index.html

Γράφηµα 1: Οι κατώτατοι µισθοί στην ΕΕ (στις χώρες που προβλέπεται νοµοθετικά κατώτατο όριο µισθού) εκφρασµένο σε €

ανά ώρα εργασίας.

(Στοιχεία 2011, αναδηµοσίευση από το WSI-Mindestlohndatenbank στο European minimum wage, a Nordic outlook, 2012)

Παρατηρούµε στο γράφηµα 1 ότι υπάρχουν µεγάλες διακυµάνσεις στα επίπεδα των κατώτατων µισθών, µεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών. Τον Ιανουάριο του 2011 οι κατώτατοι µισθοί, εκφρασµένοι σε ευρώ ανά ώρα, κυµάνθηκαν από το πολύ χαµηλό 0,80 στη Βουλγαρία έως τα 10,41 € ανά ώρα στο Λουξεµβούργο. Στο γράφηµα παρουσιάζονται µόνο οι χώρες στις οποίες υπάρχει ρύθµιση κατώτατου µισθού.

Οι χώρες της κεντρικής και της ανατολικής Ευρώπης βρίσκονται στα χαµηλότερα επίπεδα µε λιγότερα από 2 € την ώρα. Μεταξύ των παλαιότερων χωρών - µελών, η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ελλάδα ξεχωρίζουν για τα χαµηλά επίπεδα, µε σχετικά µεγάλη διαφορά από χώρες όπως η Γαλλία, η Ολλανδία, το Βέλγιο και η Μ. Βρετανία.

Πίνακας1: Θέλουν τα Ευρωπαϊκά συνδικάτα ευρωπαϊκή ρύθµιση

κατώτατων µισθών;

(στοιχεία από την έρευνα που διεξήγαγαν τα σκανδιναβικά συνδικάτα σε επιλεγµένες

ενώσεις- µέλη της ETUC. Αναδηµοσίευση από το άρθρο των Furåker and Bengtsson

2011 στο European minimum wage, a Nordic outlook, 2012)

Ποσοστό (%)

Η Ισπανία είναι η µόνη ίσως ευρωπαϊκή χώρα µε τη µεγαλύτερη κάλυψη των εργαζοµένων από τη ρύθµιση κατώτατου µισθού (µέχρι πρότινος τουλάχιστον κάλυπτε όλους τους εργαζόµενους, από την ηλικία των 16, χωρίς εξαιρέσεις µε µοναδικό περιορισµό τους µαθητευόµενους η οποίοι υπόκεινται σε µερική µείωση). Παρόλα αυτά µε δικαιολογία την οικονοµική κρίση, όπως και σε άλλες χώρες, υπήρξε πάγωµα του κατώτατου µισθού το 2011.

Η ρύθµιση εθνικού κατώτατου µισθού στη Μεγάλη Βρετανία εισήχθη το 1999 µε κύριο αίτηµα τον εκσυγχρονισµό της Βρετανικής αγοράς εργασίας. Να σηµειωθεί ότι οι κοινωνικοί εταίροι στη Βρετανία έχουν µετριοπαθή ρόλο στον καθορισµό του επιπέδου του κατώτατου µισθού.

Η Γερµανία µαζί µε την Αυστρία και την Ιταλία δεν έχουν καµία ρύθµιση ή κάλυψη των εργαζοµένων σε ότι αφορά το κατώτατο όριο αµοιβής.

Σε καµία από τις πέντε σκανδιναβικές χώρες (∆ανία, Φινλανδία, Ισλανδία, Νορβηγία και Σουηδία) δεν υπάρχει ρύθµιση υποχρεωτικού κατώτατου µισθού. Τα υψηλά επίπεδα κάλυψης που παρέχουν οι συλλογικές διαπραγµατεύσεις στις χώρες αυτές σηµαίνουν ότι οι εργαζόµενοι προστατεύονται µε κατώτατο όριο µισθών που ορίζεται στις συλλογικές συµβάσεις. Επιπλέον στις περισσότερες περιπτώσεις οι κατώτατοι µισθοί στις χώρες αυτές κυµαίνονται µεταξύ του 50% µε 70% του µέσου εθνικού µισθού ενώ οι εργαζόµενοι µε το χαµηλότερο εισόδηµα είναι αυτοί που επωφελούνται περισσότερο από πρόσθετες ενισχύσεις και επιδόµατα.